ការរលាកត្រចៀកកណ្ដាល (Otitis Media)
ត្រចៀកកណ្ដាលមានរាងប្រហាក់ប្រហែលនឹងប្រអប់តូចមួយនៅពីក្រោយក្រដាសត្រចៀក។នៅក្នុងប្រអប់នោះមានកូនឆ្អឹង៣ដុំនិងរុំព័ទ្ធដោយភ្នាស។នៅផ្នែកខាងក្នុងខាងមុខនៃប្រអប់តូចនេះមានរន្ធតូចមួយភ្ជាប់ទៅបំពង់ដែលចាក់ទៅក្នុងទៅក្រោមហើយមានរន្ធនៅខាងចុងស្ថិតនៅលំហក្រោយច្រមុះ។ បំពង់មានឈ្មោះ (eustachian tube) ដែលមានមុខងារក្នុងការរក្សាតុល្យភាពសម្ពាធរវាងបិរស្ថានខាងក្រៅនិងត្រចៀកកណ្ដាល។(មើលរូបខាងក្រោម)
មូលហេតុបណ្ដាលឲ្យមានការលាក៖
- ជំងឺផ្ដាសាយ
- សាច់អាដេណូយរីកធំ (adenoidមាននៅក្រោយច្មុះកូនក្មេង)
- ការផ្លាស់ប្ដូរសម្ពាធនៅពេលយន្ដហោះចុះ-ឡើង ការមុជទឹកជ្រៅដោយគ្មានឧបករណ៏ការពារ
- ពេលខ្លះដុំសាច់(មហារីក)ដែលនៅក្នុងលំហក្រោយច្រមុះ (rhinopharynx)
មូលហេតុអម្បាលមាណខាងលើអាចបង្កឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរសម្ពាធនៅក្នុងត្រចៀកកណ្ដាលដោយសារមានការស្ទះឬហើមមាត់រន្ធ eustachian tube។សម្ពាធនៅក្នុងត្រចៀកកណ្ដាលក្លាយទៅជាដក(negative pressure)។ភ្នាសនៅក្នុងត្រចៀកកណ្ដាលចាប់ហើមដែលបណ្ដាលឲ្យមានការកកើតនៃពពួកមេរោគ។ទីបំផុតមានការលាកតែម្ដង។
មេរោគបង្ក៖
- Streptococcus pneumoniae (>40%)
- Haemophilus inflenzae (25-30%)
- Moraxella catarrhalis (10-20%)
អាចមានក្រុម Staphyococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa បង្កផងដែរ។
រោគសញ្ញានិងសញ្ញា៖
- ឈឺត្រចៀកខាងក្នុង (ទាញស្លឹកត្រចៀកមិនបណ្ដាលឲ្យឈឺទេ)
- ក្ដៅខ្លួនភាគច្រើនសង្កេតឃើញនៅលើកូនក្មេង
- ហូរខ្ទុះចេញពីរន្ធត្រចៀក
- ការស្ដាប់ចុះខ្សោយ
- បើពិនិត្យត្រចៀកគេឃើញក្រដាសត្រចៀកឡើងក្រហម ឬព័ណ៌ស្អាប់ ឡើងក្រាស់ ឡើងប៉ោងខុសធម្មតា ពេលខ្លះមានខ្ទុះ
ផលវិបាក៖
- អាចបង្កឲ្យមានការលាកឆ្អឹង(mastoid)ហៅថា(Acute mastoiditis)
- អាចឲ្យរលាកស្រោមខួរក្បាល(ចំពោះក្មេងដែលមានសុខភាពទន់ខ្សោយ)
- ធ្លាយក្រដាសត្រចៀកអាចក្លាយជាអំបៅអំបែក
- ការរលាករ៉ាំរ៉ៃត្រចៀកកណ្ដាលមានដក់ទឹក (otitis media with effusion)
- មានបញ្ហាការស្ដាប់ចុះខ្សោយ
វិធីការពារ៖
- ប្រញាប់ប្រញាល់ព្យបាលជំងឺផ្ដាសាយ
- ការពារត្រចៀកនៅពេលមានសកម្មភាពដែលអាចប៉ះពាល់ត្រចៀក
- មុនជិះយន្ដហោះ ហើយបើមានជំងឺផ្ដាសាយ ត្រូវព្យាបាលវាឲ្យសះស្បើយជាមុន
- ចាក់វ៉ាក់សាំងការពារផ្ដាសាយជាប្រចាំ
- ចាក់វ៉ាក់សាំង pneumococcal vaccine (Pneumo 23, Prevnar 13)
- យកចិត្តទុកចំពោះសុខភាពទូទៅ ជាពិសេសកូនក្មេង
ឯកសារយោង៖
- Current Diagnosis & Treatment, OTOLARYNGOLOGY, Head and Neck surgery Anil K. LALWANI
- Practical Otology, Daniel J. Pender