ជំងឺទូទៅ – គ្លីនិកបូកគោ

អង់ទីអុកស៊ីដង់ធ្វើអន្ដរកម្មជាមួយរ៉ាឌីកាល់ទំនេរ (free radical) ដោយបន្សាបវា មុននឹងវាទៅបំផ្លាញប្រូតេអ៊ីន (protein) ខ្លាញ់ (lipids) និង ឌីអិនអេ (DNA)។ តែរ៉ាឌីកាល់ទំនេរក៏មានមុខងារក្នុងដំណើរការល្អនិងត្រឹមត្រូវនៅក្នុងសិរីរាង្គមនុស្សយើងប្រសិនបើវាមានកំរិតមួយសមស្របដែលនាំឲ្យមានសុខភាព។តែបើរ៉ាឌីកាល់ទំនេរវាមានកំរិតច្រើន ក៏វាបណ្ដាលឲ្យមានហានិភ័យនៃការកកើតជំងឺបាន។

ឧទាហរណ៏ មានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃជាច្រើនដូចជា ជំងឺបេះដូង មហារីកជាដើមដែលវាទាក់ទងទៅនឹងការខូចខាតកោសិការដែលកើនឡើងបណ្ដាលមកអំពីការបំផ្លាញដោយរ៉ាឌីកាល់ទំនេរ។

ខ្លួនមនុស្សយើងមិនអាចផលិតអង់ទីអុកស៊ីដង់ ដូចនេះតម្រូវឲ្យមានការបំពេញដោយរបបហូបចុកក្នុងនោះមានបន្លែ ផ្លែឈើ គ្រឿងទេស ភេសជ្ជៈ ជាដើម។ បន្លែផ្លែឈើអាចផ្ដល់នូវសារជាតិ ការ៉ុតតែណូអ៊ីដ (carotenoids) វីតាមីន សេ និងអ៊ី (Vitamin C,E), សេឡេនីញ៉ូម (selenium), ម៉ង់ហ្កាណែ (manganese), ស័ង្កសី (zinc), ផ្លាវូណូអ៊ីដ (flavonoids), និង អូមេហ្គា ៣, ៦(omega3,6)។

នៅពេលបច្ចុប្បននៅលើសាកលលោកនេះ វាមានទំនោរក្នុងការហូបចុក ក្នុងនោះមានបន្លែ ផ្លែឈើ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ ភេសជ្ជៈដែលផ្ដុំទៅដោយអង់ទីអុកស៊ីដង់ច្រើន ព្រោះថាវាមានប្រយោជន៍ដល់សុខភាពរាងកាយយើង។

បន្លែនិងផ្លែឈើស្រស់ៗដូចជា ៖ ស្ពៃក្ដោប ស្ពៃដែលមានព័តបៃតងចាស់ ការ៉ុត ដំឡូងជ្វា ខ្ទឹមស មើម ប៊ីតរូត(beetroot) ម្ទេសប្លោកខៀវឬក្រហម ល្ពៅ ផ្លែអាវូកាដូឬផ្លែប៊ឿ (avocado)ផ្លែក្រូច ផ្លែទទឹម ផ្លែស្វាយ ផ្លែប៉ោម ផ្លែទំពាំងបាយជូរ ពពួកផ្លែបេរី (berries)។ល។ សុទ្ធតែជាបន្លែ និងផ្លែឈើដែលមានផ្ទុកពោរពេញទៅដោយអង់ស៊ីដង់។

គ្រប់ធញ្ញជាតិមាន គ្រាប់ស្វាយចន្ទី គ្រាប់អាលម៉ុន គ្រាប់វ៉ាលណាត់(walnut) គ្រាប់ពីសស្ដាចូ(pistachio)សុទ្ធសឹងមានអង់ទីអុកស៊ីដងច្រើន។

ភេសជ្ជៈក៏អាចមានផ្ទុកទៅដោយអង់ទីអុកស៊ីដង់ច្រើនដូចជា តែបៃតងនិងកាហ្វេ។

ការប្រើប្រាស់ច្រើនអង់ទីអុកស៊ីដង់ច្រើនក៏អាចមានផលអវិជ្ជមានដល់សុខភាពផងដែរ។

សូមកត់សម្កាល់ថាបន្លែនិងផ្លែឈើដែលមានពណ៌ដិតស្រស់ៗសុទ្ធតែផ្ទុកនូវអង់ទីអុកស៊ីដង់ខ្ពស់។អ្វីៗដែលបានរៀបរាប់ខាងលើមិនមែនមនុស្សគ្រប់រូបអាចបរិភោគបានទាំងអស់នោះទែ។ អ្នកដែលប្រតិកម្មជានឹងអ្វីមួយមិនអាចបរិភោគបានទេ។

ឯកសារយោង៖

Dr. Wale Okediran, Nigeria Tribune, December

WebMD, Best Foods as You Age

WebMD, High Antioxidant Foods

ឈឺក្បាលជាជំងឺមួយដែលភាគច្រើនមនុស្សម្នាក់ៗបានធ្លាប់ជួបប្រទះ។មូលហេតុនៃជំងឺនេះមានច្រើន ហើយពេលខ្លះយើងមិនអាចរកមូលហេតុវាឃើញផង។វាហាក់ដូចជាចម្លែកដែរដែលថាចំណីអាហារដែលយើងបរិភោគរាល់ថ្ងៃបែរជាបណ្ដាលឲ្យយើងឈឺទៅវិញ។នេះដោយ សារចំណីមួយចំនួនដែលយើងបរិភោគមានសារជាតិអ្វីមួយដែលសរីរាង្គរបស់យើងមិនអាចទទួលបាន។ការមិនទទួលបានមិនមែនសុទ្ធតែជាអាល់ ល្លែកហ្ស៊ីនោះទេ តែវាជាការឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូខ្លះនូវផ្នែកខ្លះនៃសរីរាង្គដូចជា សសៃឈាមរីក-រួម ពីការបញ្ចេញសារជាតិគីមីដែលមានក្នុងចំណី ជាដើម។

អាល់ល្លែកហ្ស៊ីនិងការឆាប់ប្រតិកម្មជាមួយចំណីអាចបង្កឲ្យឈឺក្បាលបាន។ការសិក្សាមួយបានបង្ហាញថា៧០% នៃអ្នកឈឺក្បាលយ៉ាងហោចណាស់ក៏មានប្រតិកម្មជាមួយចំណីមួយប្រភេទដែរ (Mansfield et al 1985)។ ការសិក្សាមួយទៀតបានរកឃើញថា៩៣% នៃកូនក្មេងដែល ឈឺក្បាល បានធូរស្បើយដោយការតមចំណី (Egger et al 1993)។

ថ្វីត្បិតតែគេមិនអាចកំណត់ឲ្យបានច្បាស់ថាសារជាតិណាមួយអាចបង្កការឈឺក្បាលបាន ដូចជាជាតិទារ៉ាមីន (tyramine) អាមីន(amines) នងសារជាតិផ្សេងទៀតដូចជា ហ្វេនីលអេទីឡាមីន (phenylethylamine) និង ហ៊ីស្តាមីន (histamine) ជាពួក វ៉ាហ្សូអាក់ទីវអាមីន (vasoactive amines)ជាជាតិបង្ក។ Vasoactive amine ជាអាមីនបង្កឲ្យសសៃឈាមរីក។

ទារ៉ាមីន(tyramine)ដែលមាននៅក្នុង Cheese, cheddar ដែលរក្សាទុកយូរ។ Phenethylamine មាននៅក្នុងសូកូឡា ។ Histamine មាននៅក្នុងស្រាក្រហម និងស្រាបៀរ។

សូកូឡាមានជាតិ Phenethylamine, theobromine និង caffeine ដែលជាតិទាំងនោះនាំឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរចរន្ដឈាមនិងបញ្ចេញសារជាតិ norephedrine ដែលអាចឲ្យមានការរួមសសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល។ការទទួលទានកាហ្វេច្រើនឬតិចដែលមានជាតិ caffeine ក៏អាចក៏បង្កការរីករួមសសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលជាបច្ច័យបណ្ដាលឲ្យមានការឈឺក្បាលបាន។វាជាលក្ខណៈមួយដូចគ្នាដែលអាចមានលំនាំដូចជាការពិសារស្រាក្រហមនិងស្រាបៀរផងដែរ។

ឈឺក្បាលអាចកើតឡើងដោយចំណីណាដែលមានជាតិ histamine។ ហ៊ីស្តាមីននឹងត្រូវបំបែកដោយអង់ហ្សៃម៍ (enzyme) ឈ្មោះ diamine oxidase តែបើជាតិនេះមានកំរិតទាបឬមិនលទ្ធភាពបំបែក histamine ក្បាលអាចឈឺបានចំពោះអ្នកបរិភោគចំណីដែលមានហ៊ីស្តាមីន។

តារាងចំណីអាហារដែលមានជាតិ histamine៖

ត្រីអាន់ចូវី anchovies
ត្រីសាឌីន sardines
ស្រាបៀរ beer
Cheese
ទឹកទំពាំងបាយជូរ ថ្មីឬទុកយូរ ciders
ផ្លែត្រប់ eggplant
ម្ហូបផ្អាប់ បើខ្មែរយើងមាន ប្រហុក ផ្អក ម៉ាំ (fermented foods) ទឹកត្រី។ល។
សាច់កំប៉ុង processed meets
ប៉េងប៉ោះ tomatoes
ពពួកស្រា wines
មេត្រប៉ែ yeast extract
ទឹកដោះគោជូរ yogurt

ឯកសារយោង៖

HEADACHE, OROFACIAL PAIN and BRUXISM, Diagnosis and Multidisciplinary approaches to Management

Peter Selvaratnam, Ken Niere,

ការទាស់ចំណីជាពាក្យដែលយើងគ្រប់គ្នាបានឮបានយល់ ពោលគឺសំដៅទៅលើការបរិភោគចំណីរួច អ្នកបរិភោគមានសញ្ញាដូចជា រមាស់បំពង់ក ក្អក រមាស់កណ្លើត ហើមបបូរមាត់ រមាស់ច្រមុះ កណ្ដាស់ ហៀរសំបោររហូតដល់ហើមពោះ ក្អួតចង្អោរ រាគជាដើម។

ពាក្យនេះគឺការបូករួមបញ្ចូលសញ្ញាទាំងអស់ដែលគេមិនទាន់ចែកឲ្យដាច់អ្វីជាអាល់ល្លែកហ្ស៊ី អ្វីទៅជាការទាស់ចំណីពិតប្រាកដ។ពាក្យនេះវាសមស្របជាមួយពាក្យដែលវិជ្ជាស្ថានសុខាភិបាលអាមេរិកផ្នែកអាលល្លែកហ្ស៊ី និងជំងឺឆ្លង(NIH = National Institutes of Health)ថាជាប្រតិកម្មចំណីអាហារ “An adverse food reaction”។ពាក្យនេះមានអត្ថន័យថាការទាស់ចំណីនេះ មកពីអាល់ល្លែកហ្ស៊ីចំណី ( food allergy) ឬក៏មកពីការទាស់ចំណី (food intolerance)។

បើនិយាយតាមបែបវិទ្យាសាស្ដ្ រពាក្យថាអាល់ល្លែកហ្ស៊ីលុះត្រាណាតែប្រតិកម្មទាំងឡាយណាដែលកើតមានឡើងពីការជួបប្រទះរវាងអាល់ ល្លែកហ្សែន (allergen)ជាមួយនិងអង្គបដិបក្ខ(IgE) វាជា IgE-mediated hypersensitivity reaction វាអាចមានក្នុងអត្រាពី ២០ទៅ៣០% ដែលយើងអាចនិយាយបានថាជាអាល់ល្លែកហ្ស៊ីចំណីអាហារ។

ចំណែកឯការទាស់ចំណី(food intolerance) វិញគឺមិនមិនមែនជាប្រតិកម្មបែប IgE-mediated reaction នោះទេពោលគឺជា nonimmunologic mechanisms ។ការទាស់ចំណីវាមានលក្ខណៈផ្សេងពីនេះ ឧទាហរណ៍ពោះវៀនមនុស្សដែលជាទីកន្លែងប្រព្រឹត្តិកម្មនូវរាល់ចំណីអាហារសំរាប់ចញ្ចឹមរាង្គកាយយើងមិនមានសារជាតិអង់ហ្ស៊ីម (enzyme) ដែលអាចបំបែកម៉ូលីគុលអាហារដែលយើងបរិភោគចូលទៅបាន។ឧទាហរណ៍អ្នកខ្លះមិនអាចទទួលទានទឹកដោះគោ បានដោយសារពោះវៀនអ្នកនោះមិនមានអង់ហ្ស៊ីមម៉្យាងហៅថាឡាក់តាស៍ (lactase) សំរាប់បំបែកជាតិឡាក់តូស៍ (lactose) ដែលជាជាតិស្ករម៉្យាងនៅក្នុងទឹកដោះគោ។ការដែលមិនអាចទទួលបានវាអាចបង្កទៅជាហើមពោះ ទល់ពោះ រហូតដល់រាគក៏មាន។

ចុះការពុលចំណី(food poisoning)វិញវាមានលក្ខណៈបែបណាដែរ? វាជាលក្ខណៈដោយឡែកមួយទៀតពោលគឺចំណីអាហារអាចមានសារជាតិ ពុលដែលអាចបង្កប្រតិកម្មដល់សរីរាង្គបានដូចជាពពួក sulfites(សារជាតិដែលសំរាប់ការរក្សាចំណី មានបន្លែស្រស់ ស្រា ស្រាបៀ ជាដើម monosodium glutamate (ប៊ីចេង) និងសារជាតិពុលរបស់មេរោគឬក៏ការឆ្លងមេរោគតែម្ដង។រោគសញ្ញានៃការពុលចំណីក៏បណ្ដាលឲ្យក្អួតចង្អោរ រាគ ផង។

ប្រតិកម្មកើតចេញពីអាល់ល្លែកហ្ស៊ីចំណី៖

ប្រទាលត្រអាក (urticaria)
ហើមមុខ ហើមមាត់ បំពង់ខ្យល់ (angioedema)
សញ្ញាផ្លូវដង្ហើមខាងលើ៖ រមាស់ច្រមុះ បំពង់ក ហឺត រលាកសៃណឹស(rhinosinusitis)
ស្បែក៖ ត្អក (eczema)
ពេលខ្លះរហូតដល់ អាណាហ្វីឡាក់ស៊ី (anaphylaxis)

វិធីការពារ៖

ការការពារជាមធ្យោបាយមួយដ៏មានប្រសិដ្ឋភាពខ្ពស់ តែមុននិងការពារយើងត្រូវតែដឹងចំណីអាហារណាដែលអាចមានប្រតិកម្ម ដូចនេះគួរតែយើងកត់តើសំគាល់ដោយខ្លួនឯង។
គេអាចមានការធ្វើតេស្តពីចំណីណាដែលអាចសង្ស័យដូចជាតេស្តដូចជា (skin prick test, patch test, radioallergosorbent test, total Ig-E, sIg-E, food challenge)ជាដើម។តែតេស្ដទាំងនោះវាអាចតម្លៃថ្លៃ មិនមែនជាតេស្តទូទៅ និងពេលខ្លះត្រូវធ្វើតេស្ដដូចជា food challenge ជាដើមតែតេស្ដគេត្រូវធ្វើវនៅមន្ទីរពេទ្យ ព្រោះវាអាចឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់។
បើយើងសំគាល់ដឹងថាយើងប្រតិកម្មជាមួយនឹងចំណីណាមួយ យើងត្រូវប្រយ័ត្នដាច់ខាត បើមិនដូច្នោះទេវាអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងររហូតដល់ជីវីតបាន។
ចាំបាច់ត្រូវពិនិត្យផ្លាកចំណីអាហារនៅលើកញ្ចប់ កំប៉ុងឬដបដែលផ្ទុកនូវសារជាតិដែលយើងអាចប្រតិកម្មជាមួយ។
នៅប្រទេសជឿនលឿន បើគេដឹងថាគេអាល់ល្លែកហ្ស៊ីជាមួយចំណីឬសារជាតិណាមួយ(ដូចជាពិសឪម៉ាល់) គេមានថ្នាំជាប់ជាមួយខ្លួនគេជាប្រចាំ ដែលកញ្ចប់នោះគេហៅថា (Allergy kit) សំរាប់ចាកភ្លាមៗដោយខ្លួនឯងបាននៅពេលណាដែលគេជួបប្រទះនូវបញ្ហា។

ចំណីអាហារដែលបង្កអាល់ល្លែកហ្ស៊ី (កូនក្មេងនិងមនុស្សចាស់ )៖

ទឹកដោះគោ
ស៊ុត
សណ្ដែកដី
សណ្ដែកសៀង
ស្រូវសាលី
ត្រី
គ្រាប់ផ្លែឈើ
គ្រឿងសមុទ្រ

ចំណាំ៖

ការសិក្សាបានបង្ហាញថារាល់ចំណីដែលបង្កអាល់ល្លែកហ្ស៊ី ច្រើនតែសាបរលាបទៅឯងៗទៅតាមពេលវេលា លើកលែងតែ សណ្ដែកដី គ្រាប់ផ្លែឈើ និងចំណីសមុទ្រ។ ប្រតិកម្មកម្រមានជាមួយចំណីអាហារក្នុងក្រុមប្រភេទផ្សេងណាស់ ឧទាហរណ៍ អាល់ល្លែកហ្ស៊ីជាមួយគ្រឿងសមុទ្រមិនអាចអាល់ល្លែកហ្ស៊ីជាមួយនិងគ្រាប់ផ្លែឈើ។នៅប្រទេសជឿនលឿនមួយចំនួន គេអាចសង្កេតឃើញមានអាល់ល្លែកហ្ស៊ីជាមួយសណ្ដែកដីដែលអាចប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតបាន។

ឯកសារយោង៖

Manual of Allergy and Immunology, Fourth Edition, Daniel C. Adelman, Thomas B. Casale
Managing Allergic Patient, John H. Krouse, M. Jennifer Derebery

ការហើមបណ្ដាលពីអាល់ល្លែកហ្ស៊ីចំណី
(Angioedema)

ការហើមបណ្ដាលមកពីអាល់ល្លែកហ្ស៊ីចំណី
(Angioedema)

ជំងឺដែលយើងជួបរាល់ថ្ងៃមានច្រើនប្រភេទ។ហើយសឹងតែមនុស្សយើងគ្រប់រូបបានជួបប្រទះ។តែករណីយនិមួយៗមិនដូចគ្នាទេ។

នៅក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ជាអន្តរជាតិនៃជំងឺឈឺក្បាលមាន២ផ្នែកធំ៖

ជំងឺឈឺក្បាលដែលមិនបណ្ដាលពីសរីរាង្គណាមួយ (The primary headaches)
ជំងឺប្រកាំង(Migraine)
ឈឺក្បាលបែបស្ដ្រែស (Tension-type headache)
ឈឺក្បាលបែប Cluster headache
ឈឺក្បាលផ្សេងៗទៀត

ជំងឺឈឹក្បាលដែលបណ្ដាលមកអំពីសរីរង្គណាមួយ (The secondary headaches)
- ឈឺក្បាលបណ្ដាលមកអំពីការប៉ះទង្គិចក្បាលនិងក
- ឈឺក្បាលបណ្ដាលមកអំពីសសៃឈាមខួរក្បាលនិងក
- ឈឺក្បាលបណ្ដាលមកអំពីការរលាកផ្នែកត្រចៀក ច្រមុះ បំពង់ក ភ្នែក មាត់ធ្មេញ ការរលាកសន្លាក់ឆ្អឹងក ថ្គាមជាដើម
- ឈឺក្បាលបណ្ដាលមកអំពីពីការញៀនថ្នាំ និងការឈប់ប្រើប្រាស់វា
- ឈឺក្បាលបណ្ដាលមកអំពីរោគផ្លូវចិត្ត
- ឈឺក្បាលបណ្ដាលមកអំពីការលាកសសៃ

ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យវាអាស្រ័យលើការសួរនាំពីប្រវត្តិច្បាស់លាស់ ជាពិសែសពីរយៈកាលនៃការចាប់ផ្ដើម សភាពនៃការឈឺចាប់មានស្រាល មធ្យម ខ្លាំង មានការធូរស្រាលឬធ្ងន់នៅពេលប្រើថ្នាំឬដោយកត្តាអ្វីផ្សេងទៀតដូចជាពន្លឺ សម្លេង ការគេងមិនលក់ ចំពោះនារីទាក់ទិនទៅនឹងរដូវ ពេលមានគ៌ភ ពេលអស់រដូវ ។ល។ កំណត់ទីកន្លែងដែលមានការឈឺចាប់ និងមានការរាលដាលទៅកន្លែងណាផ្សេងទៀត។ បន្ទាប់មកទៀតមានការពិនិត្យលើសរីរាង្គ មានពិនិត្យឈាម ការថតស្កែន អឹមរ៉ៃ (MRI) ជាដើម។ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ មូលហេតុនៃការឈឺក្បាលមានច្រើន ដូចនេះជំនាញជាច្រើនត្រូវចូលរួមក្នុងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យទើបជាការត្រឹមត្រូវ។

ការព្យបាលសោតទៀតក៏មានច្រើនសន្ឋានតាមមូលហេតុរបស់វា។តែពេលខ្លះវាទាមទានូវការព្យាបាលចម្រុះដោយការប្រើថ្នាំ ចៀសវាងចំណីដែលអាចបង្កដូចជាគ្រឿងស្រវឹង ហាត់ប្រាណក្នុងមានតាមរបៀបយ៉ូហ្គាជាដើម។ល។

ឯកសារយោង៖

Headache, Orofacial Pain and Bruxism, Peter Selvaratman, Ken Niere, Maria Zuluaga
Les céphalée en 30 leçons, G. Géraud, N. Fabre

ចូរត្រូវដឹងថាកូនកណ្ដុរមានជាទូទៅនៅក្នុងខ្លួនមនុស្សយើងសឹងគ្រប់កន្លែង។វាជាកញ្ចុំប្រព័ន្ធឡាំហ្វាទិក(lymphatic system) មានកោសិកា lymphocytes, plasma cells, monocytes,និង histiocytes ដែលមានមុខងារការពារសរីរាង្គពីការរុករានពីវីរុសក៏ដូចជាមេរោគ។នៅពេលមានការទន្ទ្រានចូលពីសំណាក់ពពួកវីរុសដូចជា CMV (cytomegalovirus), HSV (herpes simplex virus), adenovirus, enterovirus, roseola (ក្រុម herpes virus), rubella (វីរុសកញ្ជ្រឹល) EBV(Epstein-Barr virus) និង HIV: វីរុសហ៊ីវ ។កូនកណ្ដុរដែលមានស្រាប់ចាប់មានប្រតិកម្មនៅពេលសរីរាង្គយើងបានទទួលការញាំញីដោយពពួកវីរុស ដោយបញ្ចេញអាការៈដូចជាខ្លួនឡើងកំដៅ កូនកណ្ដុររីកធំ ឈឺចាប់តិចតួច ។ប្រសិនបើប្រតិកម្មជាមួយមេរោគសញ្ញាទាំងប៉ុន្មានខាងអាចមានសន្ទុះខ្លាំងជាង ហើយអាចមានផលវិបាកដូចជា សែលលុយលីត (cellulitis) បូស ហើមសសៃឈាមកខាងក្នុង(internal jugular thrombosis), mediastinitis, sepsis។

លើសពីនេះវាអាចមានជំងឺផ្សេងទៀតដូចជា៖

ជំងឺឆ្មាខ្វាច (Cat-Scratch Disease) អាចកើតឡើង២សប្ដាហ៍បន្ទាប់ពីឆ្មាខាំឬខ្វាច ឈឺចាប់នៅកូនកណ្ដុរក បន្ទាប់មកក៏ធូរស្រាល កម្ដៅឡើងតិចតួច មិនសូវស្រួលក្នុងខ្លួន។កូនកណ្ដុរអាចធ្លាយមកខាងក្រៅ
Lyme disease: ជាជំងឺបង្កដោយ spirochaete, Borrelia burgdorferi ដែលឆ្លងដោយសត្វល្អិតទិច ចៃក្ដាន់ ចៃឈ្លូស។ការសួរនាំពីប្រវត្តិជំងឺជារឿងសំខាន់ដើម្បីរករោគវិនិច្ឆ័យ។
Infectious mononucleosis បង្កឡើងដោយ (EBV)។បើកើតនៅលើក្មេង មានឈឺបំពង់ក ក្កៅខ្លួន និងកូនកណ្ដុរករីកធំ។បើមនុស្សធំ មិនសូវមានកូនកណ្ដុរទេ ហើយដៅខ្លួនក៏មិនសូវមានដែរ។ មិនការព្យាបាលអ្វីពិសេស។
ជំងឺមាត់-ធ្មេញ ក៏អាចមានឡើងកូនកណ្ដុរនៅម្ដុំកដែរ
លក្ខណៈមិនពិសេសនៃមីកូបាក់តេរី (Atypical Mycobacterium) :
- Mycobacterium avium complex
- Mycobacterium scrofulaceum
- Mycobacterium kansasii

ពពួកមេរោគនេះមានលក្ខណៈស្រាលជាងមេរោគរបេងតែមិនសូវមានការឆ្លើយតបជាមួយថ្នាំកំចាត់រោគរបេងទេ។កូនក្មេងអាចប្រឈមច្រើនជាង។ហាមចោះបង្ហូរកូនកណ្ដុរដាច់ខាត។

ជំងឺផ្សេងទៀតដែលបង្កឲ្យមានកូនកណ្ដុរ៖

ជំងឺរបេងសួត
ស្វាយ
Toxoplasmosis
Lupus
Phenytoin (ជាំឱសថសំរាប់ព្យាបាលរោគឆ្គួតជ្រូកនិងប្រកាច់)
HIV
ជំងឺកូនកណ្ដុរដែលមានលក្ខណៈទូទៅ ឧទាហណ៍ដូចជាការរលាកផ្នែកក្រោយច្រមុះឬការរលាកនៅក្បាលនិងក។
មហារីកនៅម្ដុំមាត់-ធ្មេញ អណ្ដាត កញ្ចុំត្រចៀក ច្រមុះ បំពង់ក។
កណ្ដុរបណ្ដាលមកពីមហារីក មានលក្ខណៈរីកធំមិនស្រក កាន់តែរីក រឹង មានម្ខាង រួចអាចមានសងខាង។

រលាកសាច់បំពង់កដែលបណ្ដាលដោយ Streptococcus
Strep throat

ឯកសារយោង៖

CURRENT Diagnosis & Treatment Otolaryngology Head and Neck Surgery, Anil K. LALWANI

WemMd.com

និយមន័យ៖ ទទួលអារម្មណ៍របស់របរវិលជុំវិញខ្លួនយើង ឬ ខ្លួនយើងវិលជុំវិញខ្លួនយើង។

ការវិលមុខពិតប្រាកដវាខុសគ្នាទៅនឹងភាពធេងធោងដែលអ្នកជំងឺមានអារម្មណ៍ដូចស្រវឹងស្រា។

មូលហេតុរបស់វិលមុខមានច្រើនយ៉ាងដូចជា ការប៉ះទង្គិចក្បាលដោយប្រការណាមួយ កំរិតសម្ពាធឈាមខ្ពស់ ជំងឺMénière ឪសថមួយចំនួនដូច Streptomycin, Gentamycin, Kanamycin ជាសម្ពាធក្នុងខួរក្បាលឡើង មានដុំក្នុងខួរក្បាល មានភាពមិនប្រក្រតីនៅក្នុងត្រចៀកក្នុង ។ល។

មនុស្សយើងអាចឈរមានលំនឹងបានអាស្រ័យដោយការមុខងារស៊ីសង្វាក់គ្នារវាងសេរីរាង្គ៣ប្រព័ន្ធមានប្រព័ន្ធខួរក្បាល (Cerebellum) ប្រព័ន្ធត្រចៀកក្នុង (vestibular system) និងមានភ្នែកនិងសាច់ដុំផងដែរ។តែអ្វីដែលសំខាន់ជាងគេនោះគឺខួរក្បាលនិងត្រចៀកក្នុង។ចូរមើលមុខងាររក្សាលំនឹងរបស់ត្រចៀកក្នុង។

វិលមុខមាន២ប្រភេទគឺ ប្រភេទកណ្ដាល(central) ប្រភេទមិនកណ្ដាល(peripheric)

ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យត្រូវសួរពីប្រវត្តិជំងឺនិងធ្វើការវិភាគធ្វើតាមប្រព័ន្ធនិមួយៗ។ដើម្បីរកភាពមិនប្រក្រតីរបស់ត្រចៀកក្នុងគេមានរបៀបច្រើនយ៉ាងដូចជា តេស្ដដំណើរ តេស្ដចលនាភ្នែក តេស្ដដោយម៉ាស៊ីន ។ល។

ការព្យាបាលត្រូវធ្វើទៅលើសេរីរាង្គឬមុខងារសេរីរាង្គដែលប៉ះពាល់។ របៀបព្យាបាលមានពីរបែប មានការប្រើឪសថនិងការវះកាត់ននៅដំណាក់ការចុងក្រោយ។

ឯកសារយោង៖

Diagnosis and Treatment of Vertigo & Disequilibrium

Atsushi Komatsuzaki, M.D.

Otolaryngology, The Essentials, Allen M Seiden, Thieme

ជំងឺទូទៅ / គ្លីនិកបូកគោ

អង់ទីអុកស៊ីដង់ (Antioxidant)

ជំងឺឈឺក្បាលដោយសារចំណីអាហារ

អាល់ល្លែកហ្ស៊ីចំណីអាហារ (Food Allergy)

ជំងឺឈឺក្បាល

ជំងឺកូនកណ្ដុរនៅម្ដុំក (Cervical Adenopathy)

ជំងឺវិលមុខ

អត្ថបទថ្មីៗ

អង់ទីអុកស៊ីដង់ (Antioxidant)

ទឹកឃ្មុំនិងសុខភាព

តំណភ្ជាប់