ចំណីអាហារនិងបរិស្ថាន / គ្លីនិកបូកគោ

ទឹកឃ្មុំជាផលិតផលរបស់មេឃ្មុំដែលក្រេបលំអងផ្ការួចបំប្លែងក្នុងប្រព័ន្ធរំលាយអាហាររបស់វាទៅជាទឹកឃ្មុំសំរាប់ចិញ្ចឹមមេឃ្មុំនិងកូនរបស់វានៅក្នុងសំបុក។ គេប៉ាន់ប្រមាណថាមានមេឃ្មុំជាង៣០០ប្រភេទនៅក្នុងផែនដី។​ជនជាតិដែលបានប្រើទឹកឃ្មុំជាឱសថព្យាបាលជំងឺមុនគេប្រហែលជាង២០០០ឆ្នាំមាន ជនជាតិក្រិក រ៉ូម៉ង់ បាប៊ីឡូន អេហ្ស៊ីប ឥណ្ឌា ចិន។បច្ចុប្បន្ននេះសឹងតែគ្រប់ជនជាតិក្នុងសកលលោកបានប្រើវាជាឱសថដែរ។ទឹកឃ្មុំមាន២ប្រភេទ ១ជាប្រភេទបែបធម្មជាតិដែលគេប្រទះឃើញក្នុងព្រៃរាក់ឬជ្រៅហើយរសជាតិឃ្មុំប្រភេទនេះរស់ជាតិរបស់វាមានការផ្លាស់ប្ដូរតាមដូវ។​ ចំណែក១ប្រភេទទៀតគឺគេចញ្ចឹម​ហើយរសជាតិរបស់វាច្រើនតែមានលក្ខណៈតាមអ្វីដែលគេចង់ឲ្យមេឃ្មុំក្រេបផ្កាអ្វីដែលគេចង់បាន។

សមាសធាតុនៃទឹកឃ្មុំ៖

• ជាតិស្កដែលជា​ហ្វ្រ៊ុចតូស និង​គ្លុយកូស​ (fructose & glucose) ជាតិនេះផ្អែមជាងស្កចម្រាញ់២៥%
• disaccharides, trisaccharide និង oligosaccharidesផងដែរ
• Flavonoidsនិង​Polyphenols ជា antioxydants ដ៏សំខាន់សំរាប់សុខភាពមនុស្ស
• Vit Cជាពិសេសនិងជាតិរ៉ែផងដែរដូចជា Magnesium,​Calcium, Sodium, Sulfur, Potassium
• តែវាអាចផ្ទុកនូវសារជាតិលោហធាតុធ្ងុនដូចជា សំណរ (Pb) កាតមីញ៉ូម (Cd) និង អាសឺនិច(As)ដែលជាសារធាតុពុលដោយសារបរិស្ថាន។

ទឹកឃ្មុំនិងសុខភាព៖

ទោះបីជាទឹកឃ្មុំមានសារជាតិស្ករខ្ពស់ក៏ដោយ ក៏គេប្រើវាក្នុងការព្យបាលជំងឺដោយមានសារជាតិ​ផ្លាណូអ៊ីដនិង​ប៉ូលីហ្វេណូល (flavonoids & polyphenols) ដែលជាអង់ទីអុកស៊ីដង់សំរាប់ប្រឆាំងនឹងរ៉ាឌីកាល់ទំនេរ (Free radicals) នៅក្នុងសេរីរាង្គយើង។​​រ៉ាឌីកាល់ទំនេរវាអាចបណ្ដាលឲ្យមានការរលាក មានការខូចខាតដល់កោសិកាក្នុងរាងកាយ និងទីបញ្ចប់នាំមកនូវជំងឺផ្សេងៗ។

ដូចនេះទឹកឃ្មុំអាចមានលក្ខណៈពិសេសសំរាប់ការព្យាបាលដោយថាវាអាចមានលក្ខណៈសម្បត្តិ៖

• អង់ទីអុកស៊ីដង់ antioxidants
• ប្រឆាំងការរលាក anti-inflammatory
• ប្រឆាំងនឹងមេរោគ antimicrobial
• ប្រឆាំងនឹងរោគផ្សិត antifungal
• ប្រឆាំងនឹងការរីករាលដាល antiproliferative
• ប្រឆាំងមហារីក anticancer

ដោយសារទឹកឃ្មុំមានលក្ខណៈដូចខាងលើបានជាគេប្រើវាជាឱសថសំរាប់ព្យាបាលជំងឺ៖

• រលាកផ្លូវដង្ហើម មានរលាកទងសួត ក្អក ហឺត
• រលាកស្បែក
• ជំងឺបេះដូង
• ជំងឺសសៃប្រសាទ
• ជំងឺក្រពះ ពោះវៀន

ឧទាហរណ៏ គេអាចប្រើទឹកឃ្មុំក្នុងការព្យាបាលជំងឺក្អកដោយសារផ្ដាសាយ ឬក៏ហឺតបាន ។ ចំពោះកូនក្មេងដែលមានអាយុតិជាង១ឆ្នាំមិនអនុញ្ញាតឲ្យប្រើ ដោយខ្លាចបង្កឲ្យអាល់លែកហ្ស៊ីបាន។

មានឯកសារខ្លះថាទឹកឃ្មុំធម្មជាតិដែលមិនទាន់បានសម្លាប់មេរោគ (pasteurization) អាចជាបង្កឲ្យកើតជំងឺ (Botulism)បានដែលបង្កដោយ(Clostridium botulinum spores)ដែលសញ្ញាមានដូចជា៖

• ក្អួត ចង្អោរ ចុកពោះ
• ឈឺក្បាលអស់កម្លាំង
• ពិបាកលេប ពិបាកដកដង្ហើម

បរិមាណក្នុងការប្រើប្រាស់៖

• អាចញ៉ាំ ៦ស្លាបព្រាកាហ្វេក្នុង១ថ្ងៃ ឬ១០ស្លាបព្រាបាយក្នុង១អាទិត្យ
• ជាទូទៅមនុស្សធំ ប្រើ ៣ទៅ៤ស្លាបព្រាកាហ្វេក្នុង១ថ្ងៃ
• កូនក្មេងចាប់ពី២ឆ្នាំឡើងទៅអាច​ប្រើ ១ទៅ២ស្លាបព្រាកាហ្វេក្នុង១ថ្ងៃ

ផលប៉ះពាល់

• កូនក្មេងអាយុតិចជាង២ឆ្នាំហាមប្រើ
• ទឹកឃ្មុំអាចបង្កឲ្យមានអាល់លែកហ្ស៊ី វិលមុខ អស់កម្លាំង បែកញើសច្រើន និងស្ករក្នុងឈាមឡើងខ្ពស់។

ឯកសារយោង៖

• Pharmacognosy Res, 2017 April-Jun; 9(2): 121-127
• Microsoft Start Health

បរិស្ថានខាងក្នុងក៏មានសារៈសំខាន់ណាស់សំរាប់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សយើង។ តើយើងមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងណាដែរចំពោះការលើកឡើងនូវបរិស្ថានខាងក្នុងផ្ទះ? ភាគច្រើនពិតជាមិនបានយល់ដឹងពីបញ្ហានេះនៅឡើយ។​ តែយ៉ាងហោចណាស់គ្រប់ៗគ្នាបានយល់ថាផ្ទះឬអគារដែលមានពន្លឺនិងខ្យល់ចេញចូលគ្រប់គ្រាន់នឹងផ្ដល់ផាសុខភាពដល់អ្នករស់នៅយ៉ាងពិតប្រាកដមែន។ពិតជាត្រឹមត្រូវ អ្វីៗដែលមាននៅក្នុងផ្ទះឬអាគារសុទ្ធតែអាចបង្កបញ្ហាសុខភាពដល់យើងគ្រប់ពេលវេលាទាំងអស់ ប្រសិនបើយើងមិនយល់ដឹងពីការថែទាំ និងអនាម័យ។

ចាប់ពីបន្ទប់គេង កម្រាលព្រំ ស៊ីនត្រជាក់ គ្រែសំរាន្ដ ពូក កន្ទេលខ្នើយ សំពត់ខោអាវ តុទូកៅអី ផ្ទះបាយ បន្ទប់ចំអិនអាហារ​​ ទូរចានឆ្នាំង​ ទូរដាក់ម្ហូប ចង្ក្រាន ។ល។ សុទ្ធតែអាចបង្កបញ្ហាដល់សុខភាពបានទាំងអស់ដោយរបស់ទាំងនោះមិនមានបោស លាង​សំអាតឲ្យបានជាប្រចាំ។ឧទារហណ៍សត្វដែលមានឈ្មោះថា  House Dust Mites វារស់នៅក្នុងពូក កន្ទេលខ្នើយ វាស៊ីស្បែកងាប់ជាអាហារ។កំទេចខ្មៅៗដែលមានក្នុងម៉ាស៊ីនត្រជាក់ដែលមិនបានត្រូវលាងជាប្រចាំដែលជាផ្សិត ដែលអាចបង្កអាល់លែកហ្ស៊ីច្រមុះបាន ​​​។ សត្វកន្លាតដែលរស់ភាគច្រើននៅកន្លែងសើមក្រោមចានលាង បំពង់ទឹក ទូរចានជាដើម ដែលអាចម៍វាសុទ្ធតែអាចបង្កអាល់លែកហ្ស៊ីច្រមុះបាន។

មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹងទេ ការដុតធ្យូងក្នុងការចំអិនអាហារ អាចបញ្ចេញហ្គាស កាបូនឌីអិកស៊ីដ និងកំទេចដែលសុទ្ធជាហ្គាសពុល។ ការប្រើប្រាស់សារជាតិគីមីក្នុងការសំអាតចាន ឆ្នាំងឧបករណ៍បំបាត់ក្លិន ធូប និងក្លិនផ្សេងៗទៀតសំរាប់ការបំបាត់ក្លិនក្នុងបន្ទប់ បន្ទប់ទឹក ទូរខោអាវ​ ការប្រើថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ថ្នាំសំអាតបន្ទប់ទឹក សំអាតសង្ហារឹម ផ្ទៃផ្ទះ ជាដើមនោះសុទ្ធជានាំមកនូវផលអវិជ្ជមានដល់សុខភាពព្រោះ   វត្ថុទាំងនោះវាបញ្ចេញនូវសារជាតិ “ Volatile organic compounds (VOCs)” នៅពេលវាស្ងួត​ ប្រសិនបើបន្ទប់ឬអាគារទាំងនោះមិនមានខ្យល់ចេញចូលគ្រប់គ្រាន់ឬមិនមានប្រព័ន្ធបឺតខ្យល់ត្រឹមត្រូវ។

លើសពីនេះទៅទៀតមានហ្គាសមួយប្រភេទទៀតដែលមានឈ្មោះថា រ៉ាដុង Radon (Rn)ដែលជាហ្គាសគ្មានរស​ មើលមិនឃើញមិនមានក្លិនវាអាចនៅក្នុងតំបន់មួយចំនួនក្នុងដី (អាចលេចចេញក្នុងផ្ទះ) ដោយការបំបែកពីវិទ្យុសកម្មអ៊ុយរ៉ានីញ៉ូមទៅជា រ៉ាដុង។​ ហ្គាសនេះអាចមានតិចតួចបំផុតតែបើយើងប្រឈមជាមួយវាក្នុងរយៈពេលយូរវាអាចបង្កជាមហារីកសួត។​ហ្គាសនេះអាចលេចចេញពីស្នាមជញ្ជាំងប្រេះឬបំពង់ស្នាមប្រេះនៃផ្ទៃផ្ទះ។គេមាននាឡិការស្ទង់សំរាប់ឲ្យដឹងពីការលេចធ្លាយនូវហ្គាសនេះ។ រង្វាស់ហ្គាសរ៉ាដុងជា picocurie ប្រសិនរង្វាស់នេះឡើងលើសពី៤ picocuries គេត្រូវមានវិធានការជួសជុលស្នាមប្រេះឬលេចធ្លាយជាចាំបាច់។

ការចិញ្ចឹមនូវសត្វដូចជាឆ្កែ ឆ្មា​ សត្វសារិកា សេកជាដើមសុទ្ធសឹងជាដើមចមក្នុងការនាំមកនូវប្រតិកម្មជាអាល់លែកហ្ស៊ីបានទាំងអស់ចំពោះអ្នកដែលងាយនឹងរងផលប៉ះពាល់ ដោយសារសារទឹកមាត់ឬស្បែកងាប់លាមករបស់សត្វទាំងនោះដែលជាដើមរឿង។ លើសពីនេះទៅទៀត មានពពួកផ្សិតអតិសុខុមទស្សន៍អាចបង្កនូវក្រុមជំងឺម៉្យាងឈ្មោះ Legionnaires diseases ដែលជាជំងឺរលាកសួតម៉្យាងពិបាកក្នុងការព្យាបាល​ វាបង្កឲ្យខូចសួត​ និងថ្លើមបាន។មហារីកសួតក៏អាចបណ្ដាលពីសារជាតិម៉្យាងដែលមានឈ្មោះថា អាសបែសស្តុស (Asbestos)។ សារជាតិនេះត្រូវបានគេប្រើក្នុង ការសាងសង់ផ្ទះនៅបណ្ដាប្រទេសត្រជាក់សំរាប់ទប់ទល់នៃធាតុក្ដៅឬត្រជាក់ពីធាតុអាកាស ក៏ដូចជាសំរាប់ទប់ការសាយភាយកម្ដៅឬត្រជាក់ពីបំពង់កំដៅឬម៉ាស៊ីនត្រជាក់ក្នុងអាគារធំៗ។

ការយល់ដឹងអំពីបរិស្ថាន អនាម័យក្នុងគេហដ្ឋានមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះយើងអាចធ្វើការទប់ទល់នូវហានិភ័យដែលអាចមានឡើងឲ្យទាន់ពេលវេលាដែលពីមុនយើងមិនទាន់បានយល់ដឹងព័ត៌មានលំអិតពីបាតុភូតនេះ។

ឯកសារយោង៖

Air pollution, Wikipedia

Radon, WebMD

ដើមឡើយមនុស្សនៅលើផែនដីនេះមិនសូវចាប់នឹងបរិស្ថានខ្យល់អាកាសដែលយើកំពុងតែអាស្រ័យនៅ។ នៅមុនយុគបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ​១៧០៩ នៅចក្រភពអង់គ្លេស ខ្យល់អាកាសមិនត្រូវបានបំពុលនៅឡើយ ព្រោះមិនមានការដុតធ្យូងថ្ម ប្រេងហ្វូសស៊ីល(Fossil)​ ដុតឧស្ម័ន ដើម្បីទាញយកឋាមពល។ការដុតប្រេងដែលបញ្ចេញនូវផ្សែងជាប្រភពនៃការបំពុលខ្យល់អាកាស។​​ ការបំពុលបរិយាកាសនៅពេលដំបូងនៃយុគនោះក៏មិនសូវមានការចាប់អារម្មណ៏ពីសំណាក់អ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រ អ្នកសេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសអ្នកនយោបាយឡើយ។ព្រោះគេផ្ដោតតែការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចតែប៉ុណ្ណោះ។

ទើបតែអំឡុងទសវត្សរ៍ ក្រោយៗមកទៀត ដែលអ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រចាប់អារម្មណ៍ ហើយបានព្រមានថាការបំពុលបរិស្ថានអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងដល់សុខភាពមនុស្សនិងសត្វ ការប្រែប្រួលធាតុអាកាសនាំបង្កឲ្យមានគ្រោះរាំងស្ងួត ទឹកជំនន់ និងជំងឺដម្កាត់ផ្សេងៗ៉។ ទោះជាមានការព្រមានពីអ្នកវិទ្យសាស្ដ្រដូចនេះក្ដីក៏អ្នកសេដ្ឋកិច្ច ជាពិសេសអ្នកនយោបាយពួកគេមិនសូវខ្វល់ខ្វាយពីការចាប់ពីការរកឃើញ និងអំពីហានិភ័យដែលអាចកើតឡើងនៅពេលខាងមុខឡើយ ទើបតែប៉ុន្មានទសវត្សន៍ចុងក្រោយនេះ ភាពជាក់ស្ដែងនៃការប្រែប្រួលធាតុបណ្ដាលឲ្យមានភាពមហន្ដរាយដូចអ្វីដែលអ្នកវិទ្យាសាស្ដ្របានរកឃើញ ទើបមានការភ្ញាក់រលឹក ហើយទើបនាំគ្នាចាប់អារម្មណ៍និងរិះរកមធ្យោបាយដើម្បីដោះស្រាយនូវវិបត្តដែលកំពុងតែកើតមានឡើងយ៉ាងទាន់ហន់និងពេលខាងមុខ។

នៅពេលនេះយើងនិយាយអំពីតែបរិស្ថានខ្យល់អាកាសតែប៉ុណ្ណោះ។បើនិយាយពីបរិស្ថានខ្យល់អាកាសគឺសំដៅអំពីខ្យល់ដែលបើមិនមានអ្វីមកបូកផ្សំជាមួយនោះ គេថាជាខ្យល់បរិសុទ្ធ។ មិនថាតែមនុស្ស សូម្បីតែសត្វមានជីវិតទោះជានៅលើដីឬក្នុងទឹកឡើយគឺត្រូវការមានខ្យល់ ហើយបរិសុទ្ធទៀត។

ខ្យល់ពុលកើតឡើងដោយមានកត្តាច្រើនក្នុងនោះមានជាអាទិ៍៖

• ការដុតប្រេងហ្វុលស៊ីល មានប្រេងសាំង ម៉ាហ្សូត ឧស្ម័នធម្មជាតិ
• ការដុតព្រៃ សំណល់កសិកម្មមានជញ្ជ្រាំង ដុតជាតិប្លាស្ទិក
• ការប្រើប្រាស់ឡ ដូចជា ឡ​ធ្យូង ឡអិដ្ឋ ឡឧស្សាហកម្ម
• ការប្រើប្រាស់យានយន្ដគ្រប់ប្រភេទមានកាណូត កប៉ាល់ រថយន្ដ​ រថភ្លើង យន្ដហោះ ជាពិសេសយានប្រើម៉ាហ្សូត
• ភ្នំភ្លើងដែលកំពុងមានសកម្មភាពជាដើម
• និងមានប្រភពច្រើនទៀត ។ល។

ការដុតវត្ថុទាំងឡាយខាងលើដែលអាចបញ្ចេញនូវកំទេច ធូលី ឧស្ម័ន និងសារជាតិគីមីផ្សេងៗជាច្រើនបង្កឲ្យមានហានិភ័យដល់ជីវិតសត្វលោកលើផែនដី​ ក្នុងទឹក ខ្យល់អាកាស នឹងនាំមកនូវការប្រែប្រួលធាតុអាកាស ជាលទ្ធផលគឺបង្កនូវគ្រោះមហន្ដរាយដូចបានរៀបខាងលើ និងនាំមកនូវជំងឺ ជាពិសេសជំងឺផ្លូវដង្ហើមដូចជា រលាកច្រមុះ អាល់លែកហ្ស៊ីច្រមុះការយល់ដឹងពីអាល់ល្លែកហ្ស៊ីច្រមុះ រលាកទងសួត-សួត ហឺត (ភាគច្រើនអាចកើតមានឡើងនៅកូនក្មេងនិងមនុស្សចាស់)ជំងឺបេះដូង និងសសៃឈាម។ល។

*តើការដុតនូវវត្ថុខាងលើអាចបញ្ចេញសារជាតិអ្វីខ្លះ?

• អាមូនីញ៉ា (ammonia)
• កាបូនមូណូអុកស៊ីដ (carbon monoxide)
• កាបូនឌីអុកស៊ីដ (carbon dioxide)
• ស៊ុលហ្វៀឌីអុកស៊ីដ (sulfur dioxide)
• នីទ្រូសអុកស៊ីដ (nitrous oxide)
• មេតាន (methane)
• ក្លូរ៉ូហ្វុយអូរ៉ូកាបូន (chlorofluorocarbon)
• លំអងធូលីល្អិតបំផុត (particulate) ជាពិសេស PM 2.5​

អ្វីដែលយើចង់និយាយគឺចង់សង្កត់ធ្ងន់ទៅលើ PM 2.5 (Particulate Matter 2.5)។ PM2.5ជាល្អងធូលីដែលម៉ដ្ឋបំផុតមិនអាចមើលឃើញនឹងភ្នែកបាន។​ PM 2.5 (2.5mm x 1/1 000 000 ឬ​ 2.5 µ អាន 2.5 ម៉ៃក្រុងឬមីក្រុង)។ខ្យល់ដែលត្រូវបំពុលមានសារជាតិជាច្រើនដែលជាល្បាយ តែអ្វីដែលការបង្កក្ដីមហន្ដរាយដល់ការប្រែប្រួលធាតុអាកាសនិងជំងឺនោះគឺ PM 2.5នេះឯងនិងរួមផ្សំជាមួយសារជាតិដែលបានរៀបរាប់ពីខាងលើ*។ លើសពីអ្វីពីបានរៀបរាប់ខាង​​​ PM 2.5 នៅអាចបង្កឲ្យទារកកើតមុនកំណត់ ការស្លាប់មុនកាលថែមទៀតផង។

សន្ទស្សន៍គុណភាពខ្យល់( Air Quality Index (AQI) មាត្រដ្ឋាន៖

ជាឧទាហណ៍សន្ទស្សន៍ខ្យល់នៅទីក្រុងហាណូយកាលពី ៧វិច្ឆិកា២០២២ ចេញផ្សាយដោយ VnExpress បានលើកអំពី​ AQI ដែលមានកំរិតលើសជាមធ្យម 154 ហើយមានពេលខ្លះឡើងដល់​ 200 ឯណោះដែលជាកំរិតលើសពីកំណត់ក្នុងតារាងខាងលើ ត្រឹម 67-99​ តែប៉ុណ្ណោះ។ចំណែកក្នុងប្លុកសហគមន៍អឺរ៉ុប ការស្លាប់ដោយសារខ្យល់ពុលឡើងរហូតដល់ ​២៣៨​០០០នាក់ក្នុងឆ្នាំ២០២០។​

យោងតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) ខ្យល់ពុលបង្កឲ្យមានការស្លាប់មុនអាយុ​រហូតដល់ ៧លាននាក់ក្នុងពិភពលោក ដែលស្មើនឹងការស្លាប់ដោយការជក់បារី ឬកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ។

 ឯកសារយោង៖

Air Pollution, Wikipedia

VNExpress International, November 7, 2022

Daily News (via HT Media Ltd.) 25/11/2022

សម្លេងជាអ្វី? សម្លេងជាសូរឬស្នូរដែលមានហ្វ្រេកង់ (frequencyតាងដោយHz)និង អាំងតង់ស៊ីតេ​ (intensityតាងដោយ dB) និង សំនៀង ​(timbre)ជាសំនៀងមនុស្ស សត្វ ឧបករណ៍តន្ត្រី។ សម្លេងឬសូរដែលមានក្នុងបរិយាកាស ដែលបញ្ចេញដោយឧបករណ៏ភ្លេង សម្លេង មនុស្ស សត្វ ខ្យល់ ទឹកជាដើម អាចត្រង់ត្រាប់ស្ដាប់បានដឹងនូវប្រភព និង ថាមពលរបស់វាបានដោយត្រចៀក(សោតវិញ្ញាណ)។

សម្លេងដែលសោតវិញ្ញាណយើងទទួលបានក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃមានគ្រប់ទិសទីមិនថានៅទីណា​ ពេលណាទោះទេ  ។សម្លេងនេះសោតទៀតមានកំរិតខ្សោយឬខ្លាំងទៅតាមប្រភពរបស់វា។

ការនិយាយដល់បរិស្ថានសម្លេងយើងចង់ផ្ដោតលើកំរិតសម្លេងចម្រុះដែល សមស្របនិងមិនសមស្របក្នុងបិយាកាសសំរាប់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង។

ជាទូទៅគេសន្មតសម្លេងដែលយើងប្រាស្រ័យគ្នារាល់ថ្ងៃ មានហ្វ្រេកង់ពី​២៥០Hz ដល់​២០០០Hz ក្នុងកំរិតអាំងតង់ស៊ីតេជាមធ្យម ពី​ ៣០dB ដល់​៧០dB  ដែលនៅក្នុងនោះគេកំណត់(៣៥dB សម្លេងទាប ៥៥dB សម្លេងមធ្យម ៧០dB     សម្លេងខ្លាំង)។បើខ្លើសពីនេះវាអាចបង្កការំខានដល់ការស្ដាប់ជាលក្ខណៈបុគ្គលឬជាសាធារណៈ។លើសពីនេះវាក៏អាចប៉ះពាល់ដល់សោតវិញ្ញាណនិងអាចឈានដល់ហ៊ឹងត្រចៀកនិងពិការភាព​(ធ្ងន់ត្រចៀកឬថ្លង់តែម្ដង)ដែលបង្កឡើងដោយសម្លេង (Noise induced hearing loss)។

មួយបែបទៀតផលប៉ះពាល់ដោយសម្លេងទោះខ្សោយ មធ្យម​ ឬខ្លាំង ក្នុងរយៈពេលយូរវាអាចបង្កឲ្យមានការថយចុះនែការផ្ចង់ស្មារតីក្នុងការសិក្សា អាការៈមួហ្មង គេងមិនលក់ ស្ត្រេស(stress) និងអាចបណ្ដាលឲ្យមានជំងឺផ្សេងៗទៀតបាន។​ ឧទាហរណ៍កម្មករដែលមិនមានឧបករណ៍ការពារដែលធ្វើការក្នុងរោងចក្រដែលមានសម្លេងខ្លាំង ដូចជារោងចក្រដែក កម្មករដែលប្រើឧបករណ៍បញ្ចេញសម្លេងខ្លាំងៗ ដូចជាម៉ាស៊ីនអារ ម៉ាស៊ីនកាត់ដែក ម៉ាស៊ីនបុកកំទិចថ្មស៊ីម៉ង់ ម៉ាស៊ីនខៃថ្មជាដើម។ សូម្បីតែនៅក្នុងការប្រគុំតន្ដ្រីធំៗ(concert)ដែលមានឧបករណ៍បំពងសម្លេងខ្លាំងៗក្នុងទីវាលក៏ដោយគេក៏ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នដែរ ព្រោះវាមានហ្វ្រេកង់និង​អាំងស៊ីតេអាចខ្ពស់ដល់​ ៤០០០Hz និង ៩០dB​​ ឯណោះ។ រោងចក្រ សហគ្រាសណាដែលមានសម្លេងដែលលើសពីកំរិតធម្មតាដែលមាន ៧៥dBឬ៨០dB ឡើងទៅត្រូវបំពាក់នូវឧបករណ៏ការពារដល់កម្មករដែលកំពង់បំពេញការងារប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីការពារនូវហានិភ័យពីសម្លេងដូចបានរៀបរាប់ពីខាងលើ។

មួយវិញទៀតយើងក៏សង្កេតឃើញថានៅក្នុងពិធីបុណ្យទានឬអាពាពិហ៍ពាហ៍មិនថានៅទីក្រុងឬជនបទ(ជាពិសេស) របស់ជនជាតិយើងមានទម្លាប់ចូលចិត្តបន្លឺសម្លេងឧឃ្ឍោសនសព្ទយ៉ាងកងរំពងដែលបង្កឲ្យមានការរំខានច្រើនមិនត្រឹមតែដល់អ្នកដែលរស់នៅជុំវិញប៉ុណ្ណោះទេ តែវាអាចបង្កហានិភ័យខាងសោតប្រាសាទទៀតផង។ទម្លាប់បែបនេះគួរតែយើងជម្រុះចោល។

ម៉្យាងទៀតនោះឥរិយាបថក្នុងការសន្ទនាដោយបន្លឺនូវសម្លេងស្រាលឬធ្ងន់ក៏វាអាចបញ្ជាក់នូវចរិតមនុស្ស សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ ក្នុងសុជីវធ៌មក្នុងការរស់នៅផងដែរ។

សរុបមក​ សម្លេងទោះក្នុងបរិស្ថានណាក៏តម្រូវឲ្យមានកំរិតមួយដែលជាកំរិតស្ដង់ដារ ព្រោះខុសពីនេះវាអាចបង្កនូវការរំខាន បង្កផលប៉ះពាល់ក្នុងការប្រាស្រ័យក្នុងការរស់នៅ ក៏ដូចជា និងអាចបង្កជាជំងឺនិងពិការភាពរបស់សោតវិណញ្ញាណផងដែរ។

ឯកសារយោង៖

Michel Portman, Claudine Portman, précis d’audiométrie clinique , 5ème edition , MASSON

Gallaudet, Encyclopedia of DEAF PEOPLE AND DEAFNESS, 1

Essentials of Audiology, 2^nd edition, Stanley A. Gelfand

ត្រីទីឡាប់ព្យាមានដើមកំណីតពីមជ្ឈិមបូព៌ានិងពីអាហ្វ្រិក។បច្ចុប្បន្នត្រូវបានគេចិញ្ចិមវានៅក្នុងប្រទេសជាង៨០ក្នុងក្នុងពិភពលោក។ត្រីនេះបានត្រូវគេនាំចូលមកកម្ពុជាក្នុងអំឡុងឆ្នាំទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៦០?។

ត្រីទីឡាប់ព្យាមាន៣ប្រភេទ៖

• ព៌តខ្មៅ (Nile or Black)
• ព៌តក្រហម (Mozambique or red)
• ព៌តខៀវ

ត្រីនេះមានរសជាតិដោយសាច់របស់វាទន់​ហើយផ្អែម។រសជាតិទាំងនោះអាស្រ័យទៅលើគុណភាពទឹកនិងចំណីអាហារដែលផ្ដល់ឲ្យវា។លើសពីនេះទៅទៀតនោះសាច់របស់វាគឺសារប្រយោជន៍ចំពោះសុខភាពដែលយើងមិនអាចមើលរំលងបាននៅពេលយើងបរិភោគជាអាហារ។គេអាចច្នៃសាច់ត្រីនេះជាម្ហូបបានច្រើនមុខ ដូចជា៖ ចៀន ចំហុយ ជាដើម។

ត្រីជាប្រភពដែលផ្ដល់នូវប្រូតេអ៊ីនច្រើន ក្នុងនោះក៏មានត្រីទីឡាប់ព្យាផងដែរ។

សាច់វាមានផ្ទុកនូវ៖

• Choline
• Niacin
• Vitamin B12
• Vitamin D
• Selenium
• Phosphorus
• Omega fatty acid

សារប្រយោជន៍សំរាប់សុខភាព៖

ដោយត្រីនេះមានសារជាតិសំខាន់ៗសំរាប់សុខភាព ដូចនេះការបរិភោគនូវត្រីនេះវាផ្ដល់ឲ្យយើងអាចទប់ទល់នូវជំងឺមួយចំនួនមាន៖

• ជំងឺមហារីក ដោយជាតិសេឡេនីញ៉ូម (selenium)។ទីឡាប់ព្យាជាប្រភពផ្ដ់ល់ដ៏សំខាន់នូវខនិជនេះ គ្រាន់តែទីឡាប់ព្យា១ក្បាលអាចផ្ដល់រហូតដល់៨៨%នៃតម្រូវការប្រចាំថ្ងៃរបស់យើង
• ការពារជំងឺបេះដូង
• បន្ថយឈាមកក (blood clotting)
• បញ្ចុះ cholesterol កាលណបើកុលឡេះស្ដេរ៉ុលនេះចុះ ។សុខភាពមនុស្សយើងនឹងអាចបន្ថយការប្រឈមនឹង៖
  • បន្ថយសម្ពាធឈាម
  • បន្ថយហានិភ័យស្ដ្រូក (stroke)
  • ជំងឺគាំងបេះដូង (heart failure)
  • បន្ថយដំណើរបេះដូងមិនទៀង​ ​(arrhythmia)

ត្រីទីឡាប់ព្យាផ្ដល់ ​omega-3 fats ច្រើនជាង សាច់គោ សាច់ជ្រូក សាច់មាន់ ឬមាន់បារាំងទៅទៀត។

• សុខភាពឆ្អឹង ដោយសារជាតិ៖
• • កាល់ស្យូម​ calcium
  • វីតាមីន D
  • ម៉ាញ៉េស្យូម magnesium
  • ហ្វូសហ្វូរុស phosphorus
• ជាអាហារបំប៉នដោយសារជាតិ វីតាមីនបេ​១២ ដែលផ្ដល់ដល់រាងកាយយើងផលិត DNA សំរាប់ទ្រទ្រង់ប្រព័ន្ធសៃសប្រាសាទនិងការកកើតគ្រាប់ឈាមក្រហម។

ត្រីទីឡាប់ព្យាជាត្រីដែលងាយចិញ្ចិមនិងមានតម្លៃសមរម្យហើយផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍ច្រើនដល់សុខភាព ដូចនេះគួរយើងបរិភោគត្រីនេះឲ្យបានញឹកញាប់។​ តែគុណភាពនិងសុវត្តិភាពនៃសាច់ វាអាស្រ័យទៅនឹងបរិស្ថាន និងការផ្ដល់អាហារក្នុងពេលចិញ្ចិម។

ដកស្រង់ចេញពី៖

Nourish by WebMD, Diet & Weight management